Borderline

Η καλλιτέχνιδα διερευνά μια σειρά από καίρια ζητήματα, όπως τα σύνορα και η παραβίασή τους, οι έννοιες της πολιτιστικής ταυτότητας και της πατρίδας, η «γειτνίαση» και η «απόσταση». Έννοιες που ανέκαθεν βρίσκονταν στο επίκεντρο του έργου της Aladağ επανεξετάζονται με νέα ματιά και έργα, ορισμένα από τα οποία έχουν δημιουργηθεί ειδικά για την έκθεση του Art Space Pythagorion στη Σάμο. Η Aladağ, που γεννήθηκε στην Τουρκία και μεγάλωσε στη Γερμανία, έχει επανειλημμένα ασχοληθεί με την έννοια του «συνόρου» και τη συγκρότηση της πολιτιστικής ταυτότητας. Το έργο της, χωρίς κανένα διδακτισμό αλλά πάντα ανοιχτό σε διαφορετικές ερμηνείες, μιλάει υπαινικτικά, κομψά και με ιδιαίτερη λεπτότητα για τα μεγάλα υπαρξιακά ζητήματα και τις συνεχείς αδικίες. Σαν μαγική επωδός που επαναλαμβάνεται, συχνά μέχρις εξαντλήσεως, στο έργο της, η καλλιτέχνιδα υποδύεται και εκφράζει πολιτιστικές πολιτικές που άπτονται της μετανάστευσης και άλλων θεμάτων, σε βαθμό που τα ζητήματα που σχετίζονται συνειρμικά με αυτές να ξεθωριάζουν ή και να εξουδετερώνονται πλήρως.

Σε μια πρόσφατη ομιλία του στην Ελλάδα, ο φιλόσοφος Giorgio Agamben υποστήριξε: «Στην Ευρώπη, η ταυτότητα κάθε πολιτισμού εκδηλώνεται πάντοτε στα σύνορά του. Ένας Γερμανός, όπως ο Winckelmann ή ο Hölderlin, μπορεί να είναι πιο Έλληνας κι από τους Έλληνες. Και ένας Φλωρεντινός, όπως ο Δάντης, μπορούσε να αισθάνεται εξίσου Γερμανός με τον Σουηβό αυτοκράτορα Φρειδερίκο Β’. Αυτό ακριβώς είναι που κάνει την Ευρώπη αυτό που θα έπρεπε να είναι: μια μοναδικότητα που υπερβαίνει τα εθνικά και πολιτιστικά σύνορα.Οι πολίτες της Ευρώπης πρέπει να ξεκαθαρίσουν ότι αυτή η ατελείωτη κρίση είναι ασύμβατη με τη δημοκρατία.»

Με την έκθεση έργων της Nevin Aladağ, τo Art Space Pythagorion δίνει χώρο σε μια σειρά αναπάντεχων ή μη, κοινών πολιτισμικών αναφορών και προσφέρει μια πλατφόρμα για συναντήσεις, κυριολεκτικές και μεταφορικές.

Είστε όλοι ευπρόσδεκτοι στο νοητικό της τοπίο: έναν «χώρο» μέσα στον οποίο, αν είμαστε τυχεροί, μπορεί να γεννηθούν υβριδικά σημαίνοντα και σημαινόμενα, καινούργιες γλώσσες, με τις οποίες ίσως μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις ανάγκες ενός κόσμου σε αέναη μεταβολή.

Ποια είναι για σένα η έννοια του συνόρου σε σχέση με τα ζητήματα της μετανάστευσης, της παγκοσμιοποίησης, καθώς και της συγκρότησης της πολιτιστικής ταυτότητας; Πώς συνδυάζονται οι γεωγραφικές και οι ψυχολογικές συνέπειες της έννοιας του συνόρου στο έργο σου;

Προσπαθώ να φωτίσω πολλές και διαφορετικές πλευρές των εννοιών αυτών. Τίθεται το ζήτημα του περιορισμού, κοινωνικού ή σωματικού, υλικού ή πολιτικού. Συχνά, όμως, προτιμώ να τα αμφισβητώ όλα αυτά και να προτείνω νέες οπτικές, να τους δίνω καινούργιο νόημα. Επιδιώκω να δημιουργώ έργα σχεδιασμένα για συγκεκριμένους χώρους, όπως έκανα και εδώ στη Σάμο, όπου εμπνεύστηκα από τη δεδομένη γεωπολιτική κατάσταση. Τα σύνορα αποκτούν μορφή νοητική, ιδεολογική ή γεωγραφική, μεταξύ άλλων. Αντίστοιχα κι εγώ προσεγγίζω το ζήτημα σε πολλά επίπεδα.

Συχνά τα έργα σου πραγματεύονται τη συνάντηση της πολιτικής βίωσης του σώματος και της υποκειμενικής του εμπειρίας. Πώς διαμορφώνεται η δημιουργική σου πράξη γύρω από αυτούς τους δύο διαφορετικούς τρόπους αντίληψης του σώματος;

Πολιτική και υποκειμενική βίωση του σώματος συχνά συνδέονται, νομίζω. Μερικά έργα μου έχουν να κάνουν ιδιαίτερα με μια ατομική, φυσική εμπειρία του εαυτού, που ενδέχεται να είναι παράλληλη ή διαφορετική από το τι σημαίνει το ίδιο αυτό σώμα ως πολιτική οντότητα. Τα σώματα υπόκεινται σε ένα πλήθος από σχέσεις εξάρτησης, και η ανάδειξη μερικών από αυτές, καθώς και της μεταξύ τους αλληλεπίδρασης, είναι πιθανόν μια θεματική του έργου μου που έχει να κάνει με αυτό το πλαίσιο.

Ποια είναι η δική σου οπτική για την τριβή μεταξύ νεωτερικότητας και παράδοσης; Πώς επιδρούν οι δύο αυτές έννοιες στη δική σου αναζήτηση της έννοιας της ταυτότητας;

Νεωτερικότητα, παράδοση, ταυτότητα – πρόκειται για τρεις πολύ διαφορετικές, σύνθετες και αμφιλεγόμενες έννοιες. Για να μιλήσω για τριβή μεταξύ νεωτερικότητας και παράδοσης θα πρέπει πρώτα να αποδεχθώ την ίδια την έννοια της νεωτερικότητας, πράγμα που από μόνο του δεν είναι άμοιρο επιπλοκών, και στη συνέχεια να θεωρήσω τη νεωτερικότητα ως δύναμη αντίρροπη προς την παράδοση, που κι αυτό ίσως να μην ισχύει. Μιλώντας όμως μέσα από μια περισσότερο βιωματική εμπειρία και οπτική: εγώ γαλουχήθηκα μέσα σε διαφορετικές παραδόσεις, και αυτό είναι κάτι που βίωσα ως θετικό κατά κύριο λόγο.

Τι σε ενδιαφέρει περισσότερο ως καλλιτέχνιδα στη σχέση σου με τις διαφορετικές κοινότητες που έρχονται σε επαφή με το έργο σου; Ποιες προκλήσεις μένει να αντιμετωπιστούν στις συμμετοχικές καλλιτεχνικές πρακτικές;

Άνθρωποι από διαφορετικές κοινότητες δεν έρχονται μόνο σε επαφή με κάποια από τα έργα μου, αλλά μπορούν να συμμετάσχουν σε αυτά, όπως στα παραστατικά έργα Mezzanine ή Occupation, έργα στα οποία η συνεισφορά ανθρώπων από συγκεκριμένες κοινότητες είναι σημαντική. Άλλες φορές συνεισφέρουν τη φωνή τους ή συμμετέχουν σε μια μεγάλη, δομημένη παράσταση χορού που δεν βασίζεται σε συγκεκριμένη χορογραφία, αλλά διαμορφώνεται από το στυλ και τις κινήσεις κάθε συμμετέχοντος. Από αυτή την άποψη, άνθρωποι από διαφορετικές κοινότητες έχουν τη δυνατότητα να είναι όχι μόνο παθητικοί δέκτες των έργων μου, αλλά και να γίνονται μέρος τους. Μια μεγάλη πρόκληση που παραμένει για τις συμμετοχικές καλλιτεχνικές πρακτικές είναι να επιτευχθεί μια δημιουργική σύνθεση όλων αυτών των στοιχείων. Το ζητούμενο τελικά είναι το έργο να θέτει κάποια ερωτήματα που ανακύπτουν από τις κοινωνικές ή τις πολιτικές συνθήκες της ζωής των ανθρώπων. Να μπορεί να συμπεριλάβει αυτούς τους ανθρώπους σωματικά, διανοητικά και συναισθηματικά, και τελικά να αντανακλά με διαφορετικό τρόπο τα καίρια αυτά ζητήματα στην κοινότητα.