Anatomy of Political Melancholy 2018
Άποψη εγκατάστασης (αριστερά προς δεξιά): Thu Van Tran, Bonheur Immédiat, 2009/2018· Γιώργος Σαλαμέ, Cavafy, 1999
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες
Επιμέλεια
Ανατομία Πολιτικής Μελαγχολίας
Κείμενο: Κατερίνα Γρέγου
«Η αλλαγή έρχεται όταν αποφασίσουμε τι θέλουμε και όχι τι νομίζουμε ότι μπορούμε να έχουμε.»
- George Monbiot
Τι έχει συμβεί με την κατάσταση της πολιτικής μας; Κάποτε οι πολιτικοί κινούνταν από ανιδιοτελή κίνητρα ή αλτρουισμό και έμπαιναν στην πολιτική για να προσφέρουν στα κοινά. Την πολιτική την ασκούσαν κατά κύριο λόγο άνθρωποι με παιδεία, ηθική ακεραιότητα και υψηλά ιδανικά. Είναι γεγονός ότι η πολιτική ήταν πάντοτε επιρρεπής στη διαφθορά και την κατάχρηση εξουσίας, αλλά τα τελευταία χρόνια η διαφθορά και το προσωπικό συμφέρον —ή τα συμφέροντα των επιχειρήσεων και των πολυεθνικών εταιρειών — μοιάζουν να υπερισχύουν αντί αυτών των ψηφοφόρων. Οι πολίτες υπάρχουν για να χειραγωγούνται παρά για να υπηρετούνται, οι αρνητικές -και πολλές φορές τοξικές - πολιτικές εκστρατείες είναι ο κανόνας, τα σκάνδαλα αφθονούν, οι συγγνώμες μοιράζονται ελαφρά τη καρδία και αμέσως μετά ξεχνιούνται όλα. Η ψήφος δεν αντιπροσωπεύει πια πραγματική επιλογή αλλά 'το μη χείρον βέλτιστον'. Δεν αποτελεί έκπληξη το ότι όλο και λιγότεροι πολίτες εμφανίζονται στις κάλπες.
Εξ άλλου, γινόμαστε μάρτυρες μιας χυδαιοποίησης της γλώσσας της πολιτικής, απλοϊκών και πολωτικών επιχειρημάτων και ενός λόγου που απευθύνεται στους συλλογικούς φόβους των ανθρώπων αντί να καταπιάνεται με τα πραγματικά και καυτά ζητήματα. Μπήκαμε στην εποχή της κορύφωσης της“ψυχοπολιτικής” - της αλληλεπίδρασης μεταξύ πολιτικής ή πολιτικών φαινομένων και ανθρώπινης ψυχολογίας. Με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο και τον Πούτιν στο Κρεμλίνο, ο όρος αποκτά πια εντελώς νέες προεκτάσεις. Διόλου περίεργο, λοιπόν, που οι περισσότεροι έχουμε κυριευθεί από ένα διαρκές αίσθημα πολιτικής απογοήτευσης. Ο φιλόσοφος LievendeCauterονομάζει ‘πολιτική μελαγχολία’ το ένα αίσθημα ψυχολογικής βύθισης - μίγμα ενόχλησης, θυμού, απελπισίας, δυσπιστίας, λύπης και εγκλωβισμού. (Ο τίτλος της έκθεσης έχει εμπνευστεί από το κείμενο του ‘Μικρή Ανατομία της Πολιτκής Μελαγχολίας).1 Η απογοήτευση με την πολιτική, τις κυβερνήσεις, τους θεσμούς και τα μεγάλα πολιτικά κόμματα είναι σε ύψη-ρεκόρ. Για πρώτη φορά μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, η μεγάλη κρίση που γονάτισε τη δημοκρατία στις δεκαετίες του 1920 και του 1930 μοιάζει και πάλι πιθανή
Προφανώς υπάρχει κάτι το συστημικά στρεβλό στη σύγχρονη πολιτική. Δεν είναι μόνον η ανεπάρκεια των πολιτικών αλλά και το χάσμα πραγματικότητας και ασυνεννοησίας που τους χωρίζει από τους πολίτες. Εκφράζονται φόβοι για τα ίδια τα θεμέλια της δημοκρατίας, που κινδυνεύει όχι μόνο από την έκρηξη του λαϊκισμού στην Ευρώπη αλλά και από την κυριαρχία των χρηματοοικονομικών θεσμών επί των κρατών. Η Ελλάδα αποτελεί ασφαλώς χαρακτηριστικό παράδειγμα απώλειας της εθνικής κυριαρχίας λόγω χρέους, με τους απλούς πολίτες να καλούνται να ξελασπώσουν μια χώρα που καταχρεώθηκε λόγω κυβερνητικής κακοδιαχείρισης. Η μακρόχρονη οικονομική και πολιτική κρίση στην Ελλάδα έχει οδηγήσει σε απογοήτευση για την πολιτική, δυσπιστία προς τους θεσμούς και ένα αίσθημα συλλογικής απώλειας ισχύος, και τελικά σε μια μετα-ιδεολογική φάση που χαρακτηρίζεται από απάθεια, ατομικισμό και παραίτηση. Όπως το θέτει ο ειδικός στην κοινωνιολογία του δικαίου Ιωάννης Καμπουράκης, «Αυτή η ηττοπάθεια συνεχίζει μια μακρά τάση στην Ελλάδα που ανάγεται στην ήττα της κομμουνιστικής αριστεράς μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο, στη νοσταλγία και την εξιδανίκευση ενός αγώνα 'που δόθηκε, έστω κι αν χάθηκε', η οποία αισθητικοποιεί τη σημερινή απάθεια ως μια μορφή πολιτικού πεσιμισμού και μελαγχολίας.» 2
- Σάββατο, Αυγούστου 4
Προβολή ταινίας The Invisible Hands (2017) της Marina Gioti, co-directed by Georges Salameh
- Μαρίνα Γιώτηκαλλιτέχνιδα
- Γιώργος Σαλαμέκαλλιτέχνης
Πρόγραμμα υποτροφιών
Το πρόγραμμα υποτροφιών που διοργανώνει το Ίδρυμα Schwarz στο Art Space Pythagorion είναι μια ευκαιρία για ανερχόμενους επαγγελματίες επιμελητές και θεωρητικούς της τέχνης να αποκτήσουν εμπειρία στη λειτουργία μιας έκθεσης.
- Υπότροφοι επιμελητές
- Ηρώ Ακρίβουεπιμελήτρια/πολιτιστική διαχειρίστρια
- Δώρα Βασιλάκουεπιμελήτρια
- Georgiana Cojocaruσυγγραφέας και επιμελήτρια
Το Art Space Pythagorion καλεί σε δημιουργικές συναντήσεις παιδιά ηλικίας 10+ ώστε να γνωρίσουν από κοντά τα έργα των καλλιτεχνών που συμμετέχουν στην φετινή έκθεση
Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί με βάση τις έννοιες των έργων της έκθεσης ενώ θα δοθεί ιδιαίτερο βάρος στις βιωματικές και ψυχικές εμπειρίες των μαθητών μέσα από προσωπικές αφηγήσεις και παρατηρήσεις στην κοινωνία έτσι όπως διαμορφώθηκε τα χρόνια της κρίσης, των μεταναστευτικών εισροών και των οικονομικών κραδασμών. Θα δοθεί έμφαση στις αλλαγές που η Πολιτική Μελαγχολία προκαλεί στην συμπεριφορά, ατομική και συλλογική, ενώ θα παρουσιαστούν ιστορικά παραδείγματα απεικόνισης της Μελαγχολίας στην τέχνη.
Τύπος
- Monopol, Werner Bloch, Warum Saturn die Welt regiert (DE)
- kunst aspekte, Anatomy of Political Melancholy (EN)
- Current Athens, Anatomy of Political Melancholy (EN)
- EfSyn, Παρή Σπίνου, Τέχνη σε φόντο... blue mood (GR)
- ERA Aegean, Μυρσίνη Τζινέλλη, Σάμος: Έκθεση “Ανατομία της πολιτικής μελαγχολίας” (GR)
- Αθηνόραμα, Δέσποινα Ζευκιλή, Κατερίνα Γρέγου: «Οι πιο επιτυχημένες μπιενάλε είναι εκείνες που δεν συνθλίβονται υπό το βάρος των φιλοδοξιών τους» (GR)
- AllYou, Αλεξάνδρα Παπαδάκη, Κατερίνα Ζαχαροπούλου: "Η τέχνη είναι η συνωμοτική μας οδός" (GR)
- Καθημερίνη, Μάρω Βασιλειάδου, Μια καρτ ποστάλ από τα παιδιά της Σάμου (GR)
- Popaganda, Ελένη Τζαννάτου, Μπορεί η τέχνη να ξορκίσει την πολιτική μελαγχολία; (GR)
- EfSyn, Θεόδωρος Γεωργίου, Στην εποχή της «πολιτικής μελαγχολίας» (GR)
Κατάλογος έκθεσης
Credits
- Curatorial assistant: Ιόλη Τζανετάκη· Εγκατάσταση: Γιώργος Ευσταθουλίδης (Constructivist)· Oπτικοακουστικός εξοπλισμός: M-SPIRIT ΜΟΝ.- Kostas Perifanos· Επικοινωνία-Τύπος: Zuma Communications· Σχεδιασμός (εντύπων εκπαιδευτικού): Ζώζη Φράγκου· Βοηθοί: Ευαγγελία Βακιάρου (Eκπαιδευτικό πρόγραμμα), Βασίλειος Πριστούρης (Επικοινωνία- Τύπος)
Με την υποστηρίξη
- του Δήμου Σάμου, του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Σάμου και του Λιμεναρχείου Πυθαγορείου